powidła z Małych Łunaw

Małe Łunawy są ośrodkiem działalności edukacyjnej i środowiskowej dla kilku wsi, z których pochodzą uczniowie z Klamer, Nowejwsi Chełm. Podwieska, Dolnych Wymiar, Małych i Wielkich Łunaw należących do gm. Chełmno. Małe Łunawy to malowniczo położona wieś wzdłuż wzniesień porośniętych lasami mieszanymi z przewagą sosny. Występuje tu unikat florystyczny – czosnek niedźwiedzi – który podlega ochronie prawnej i stanowi jedno z większych skupisk tej roślinności w województwie kujawsko-pomorskim.

Nazwa wsi pochodzi z XIII w, w tłumaczeniu z litewskiego "bagno, moczar", co być może świadczy o występujących tu glebach dawnego koryta rzeki Wisły. W Wielkich Łunawach znajduje się kościół parafialny z II połowy XIX w, który został wybudowany przez gm. ewangielicko-augsburską, a po II wojnie światowej został przekazany kościołowi rzymskokatolickiemu, od 1973 r jest kościołem parafialnym. Wieś posiada rozproszoną zabudowę typu rzędówki bagiennej, w pobliżu drogi układa się w formę ulicówki. We wsi występują nieliczne przykłady zabudowy o walorach zabytkowych m. in. chałupy drewniane z 2 połowy XIX w. i kilka domów murowanych z początku XX w. (1900-1939 r.), zachowały się również pozostałości nieczynnego cmentarza menonickiego, założonego w 2 połowy XIX w. Wzdłuż trasy z Klamer do Wielkich Łunaw wiedzie czarny szlak rowerowy (jeden z dłuższych w Polsce – 480 km). Bogate lasy i malownicze tereny zachęcają do odwiedzin i wędrówek.